Những món đồ nhựa dùng một lần để chứa thực phẩm thực ra chứa rất nhiều những hạt nhỏ – gọi là vi nhựa. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Foodnk tìm hiểu về cách mà những hạt vi nhựa này xâm nhập vào thực phẩm.
Hạt vi nhựa là gì?
Vi nhựa là những hạt nhựa nhỏ có kích thước từ 0,1 đến 5000 micromet[1]. Những hạt vi nhựa và nhựa nano được tìm thấy nhiều nhất trong thủy hải sản. Vi nhựa được phân loại dựa theo cách tạo ra chúng, cụ thể có 2 loại là sơ cấp và thứ cấp.
- Hạt vi nhựa sơ cấp là loại nhựa được sản xuất có mục đích theo kích thước dự định để sử dụng trong các sản phẩm như chất tẩy rửa và mỹ phẩm.
- Vi nhựa thứ cấp được tạo ra do những mảnh nhựa lớn hơn, có nguồn gốc từ nhiều nguồn khác nhau, bị phân hủy theo thời gian để tạo thành các hạt nhỏ hơn.
Vi nhựa có trong thực phẩm như thế nào?
Cá và hải sản là nguồn xâm nhập phổ biến nhất của vi nhựa vào thực phẩm. Quá trình này được hiểu đơn giản như sau: Các hạt vi nhựa trong nước được các động vật thủy sinh tiêu thụ. Các hạt vi nhựa sau đó tích tụ trong ruột của động vật và có thể truyền sang người khi chúng ta ăn cá và hải sản.
Ngoài ra, các động vật biển như trai, hàu và cua mà chúng ta tiêu thụ qua đường tiêu hóa có thể tích lũy và truyền một lượng đáng kể vi nhựa sang người.
Thực phẩm cũng có thể bị ô nhiễm bởi các hạt vi nhựa thứ cấp trong quá trình sản xuất và thông qua bao bì[2].
Rủi ro sức khỏe của vi nhựa trong thực phẩm là gì?
Giống như cá, cơ thể chúng ta không tích tụ vi hạt nhựa. Hơn 90% hạt vi nhựa ăn vào có thể được loại bỏ qua phân của chúng ta[1]. Nhưng dù chỉ tiếp xúc với cơ thể chúng ta trong thời gian ngắn nhưng hạt vi nhựa vẫn có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Nghiên cứu sơ bộ về chủ đề này chỉ ra rằng việc tiêu thụ các hạt vi nhựa có thể dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe như phản ứng viêm, độc tính do các hóa chất có trong chúng và làm gián đoạn hệ vi sinh vật đường ruột[3].
Thật khó để tính toán lượng vi nhựa mà chúng ta tiêu thụ do các phương pháp định lượng khác nhau được sử dụng trên toàn cầu. Một nghiên cứu của Úc được công bố vào năm 2021 ước tính rằng một người bình thường có thể ăn phải 0,1 – 5 gram vi nhựa mỗi tuần[3]. Và lượng vi nhựa mà một cá nhân tiêu thụ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như nhân khẩu học, di sản văn hóa và vị trí địa lý của họ. Ước tính khối lượng vi nhựa được ăn vào là bước quan trọng đầu tiên hướng tới đánh giá rủi ro sức khỏe con người.
Những cách nào để ngăn ngừa vi nhựa trong thực phẩm?
Hiện nay, ô nhiễm vi nhựa không được coi là mối lo ngại nghiêm trọng về an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, ô nhiễm vi nhựa có thể được giảm bớt thông qua một số hành động nhất định trước khi nó trở thành vấn đề an toàn thực phẩm nghiêm trọng.
Ví dụ:
- Các hạt vi nhựa sơ cấp có trong phân bón, thuốc trừ sâu, mỹ phẩm, chất tẩy rửa và sơn có thể được thay thế bằng các vật liệu ít độc hại hơn.
- Quy trình tái chế và phân loại chất thải nghiêm ngặt hơn có thể ngăn chặn các mảnh nhựa lớn hơn rơi vào môi trường nước ngọt[5].
- Các chiến lược loại bỏ vi nhựa như công nghệ hấp thụ, siêu lọc và màng có thể giúp cải thiện chất lượng nước bị ô nhiễm và việc phát triển nhựa phân hủy sinh học cấp thực phẩm có thể giúp loại bỏ vi nhựa thứ cấp khỏi thực phẩm của chúng ta ở một mức độ nhất định[4].
Ngoài ra còn nhiều biện pháp được nghiên cứu nhắm hạn chế vi nhựa trong môi trường như: Nấm có thể ăn nhựa, cá robot được lập trình để loại bỏ vi nhựa khỏi đại dương, bột từ tính có thể thu giữ những mảnh nhựa nhỏ trong các cơ sở xử lý nước thải,…
Tạm kết
Như vậy, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về cách mà vi nhựa xâm nhập vào thực phẩm. Vi nhựa là một vấn đề môi trường và sức khỏe cộng đồng đang ngày càng gia tăng. Mặc dù tác động của vi nhựa đối với sức khỏe con người vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng có một số bằng chứng cho thấy chúng có thể gây ra một số nguy cơ tiềm ẩn.
>> Có thể bạn quan tâm Những điều cần biết về độc tố thủy sản
Tài liệu tham khảo
[1] EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM). (2016)
[2] Fadare, O. O., Wan, B., Guo, L. H., & Zhao, L. (2020). Microplastics from consumer plastic food containers: Are we consuming it?
[3] Senathirajah, K., Attwood, S., Bhagwat, G., Carbery, M., Wilson, S., & Palanisami, T. (2021)
[4] Senathirajah, K., Attwood, S., Bhagwat, G., Carbery, M., Wilson, S., & Palanisami, T. (2021)
[5] Chen, J., Wu, J., Sherrell, P. C., Chen, J., Wang, H., Zhang, W. X., & Yang, J. (2022).
Theo FoodUnfolded
Vân Thanh
