Dừa đã quá quen thuộc trong đời sống của mỗi con người. Nước dừa ngọt thanh, uống nước dừa giúp giải nhiệt cơ thể. Đặc biệt, ngoài nước dừa thì có rất nhiều sản phẩm được làm từ dừa cũng như làm những đồ thủ công mỹ nghệ xuất phát chủ yếu từ Bến Tre của nước ta.
Giới thiệu về dừa
Dừa có tên khoa học: Cocos nucifera. Dừa hay cọ dừa, là một loài cây trong họ Cau. Nó cũng là thành viên duy nhất trong chi Cocos là một loại cây lớn, thân đơn trục có thể cao tới 30 m, với các lá đơn xẻ, cuống và gân chính dài 4–6 m các thùy với gân cấp 2 có thể dài 60–90 cm, lá thường biến thành bẹ dạng lưới ôm lấy thân.
Thân dừa: Cây dừa cao khỏe, có màu nâu sậm, hình trụ. Lá: Lá dài, xanh và có nhiều tàu. Hoa: Trắng và nhỏ. Quả: Phát triển từ hoa, bên ngoài màu xanh dày, bên trong có cơm và nước. Khi già quả chuyển sang màu vàng nâu. Buồng dừa: Chứa các quả dừa, mỗi buồng thường có 15- 20 quả.
Thành phần dinh dưỡng
Trong dừa chứa rất nhiều thành phần dinh dưỡng, đa dạng các loại vitamin tốt cho sức khoẻ:
- Cacbonhydrat: đường, chất xơ
- Chất béo: chất béo bão hòa, chất béo không bão hòa.
- Chất đạm
- Các vitamin: A, B (1, 2, 3, 5, 6, 9 ), C.
- Chất khoáng: kali,canxi, magie, kẽm, photpho…
Phân loại
Dựa theo tính chất, hình dạng có những loại dừa như sau:
- Dừa xiêm: trái nhỏ, vỏ xanh, nước ngọt.
- Dừa nếp: trái có màu vàng, xanh, nhỏ.
- Dừa bị: trái to, vỏ xanh.
- Dừa sáp: có cơm dừa xốp, béo, như bột nhào sệt.
- Dừa dứa: trái nhỏ, vỏ xanh, khi uống nghe mùi giống dứa.
- Dừa dâu: trái nhỏ, màu hơi đỏ.
Công dụng
- Nước: dùng uống giải khát, kho thịt, cá, chế biến trong các món ăn.
- Cùi dừa: cắt ra chế biến kho với thịt làm món ăn thơm, béo ngậy.
- Có công dụng trong sắc đẹp: dầu dừa cho tóc, kem dưỡng ẩm…
- Tăng sức đề kháng, giảm cân.
- Tăng cường trao đổi chất, hỗ trợ điều trị bệnh sỏi thận.
- Giải nhiệt.
Phân bố dừa ở nước ta
Ở Việt Nam Dừa được trồng nhiều từ Bắc tới Nam. Nhất là các tỉnh duyên hải. Đặc biệt Bến Tre là tỉnh nổi tiếng về Dừa có diện tích trồng Dừa cao nhất cả nước.
Bến Tre được mệnh danh là xứ sở dừa, với diện tích trên 72.000 ha; sản lượng trên 612 triệu trái. Nhờ tích cực đổi mới công nghệ, chất lượng sản phẩm dừa được nâng lên, giúp giá trị sản xuất công nghiệp các sản phẩm dừa đạt khoảng 3.300 tỷ đồng/năm, chiếm trên 12% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh.
Một số sản phẩm, thực phẩm dừa đặc trưng của Bến Tre
Thực phẩm được chế biến từ dừa rất đa dạng, có thể kể đến:
- Thạch rau câu dừa.
- Nước cốt dừa.
- Nước Dừa: dùng kho cá, thịt, dùng làm nước lèo trong một số món ăn (lẩu…).
- Cùi dừa: xắt ra kho với thịt làm cho món ăn thêm thơm và đậm đà, béo ngậy.
- Dùng làm dầu Dừa: dưỡng tóc, da.
- Dùng để sản xuất mứt dừa, cơm dừa.
- Sữa dừa…
Sản phẩm dừa thủ công mỹ nghệ đặc trưng của Bến Tre
- Sản phẩm được làm từ trái của cây dừa rất kỳ công từ đục, đẻo, khoan lỗ, gọt, mài giũa,…thành những hình thù như: giỏ để trồng hoa, đồ giữ nóng để bình trà, đồng hồ, những con thú rất ngộ nghĩnh như khỉ, voi, heo, gà, chim cánh cụt,…và đặc biệt là hình người rất đẹp. Sản phẩm này dùng để làm quà tặng lưu niệm hoặc trang trí rất đẹp và có ý nghĩa.
- Sản phẩm được làm từ chà của cây dừa (các nhánh trong hoa của dừa). Tạo thành những sản phẩm độc đáo như lòng đèn, giỏ hoa, dùng để trang trí các quán ăn, quán nước, cafe sân vườn hoặc trang trí nội thất rất đẹp.
- Sản phẩm được làm từ những cộng lá dừa rất kỳ công, đan thành những chiếc nón, chiếc giỏ dùng để cắm hoa, chưng rượu, làm giỏ quà,…
- Sản phẩm được làm từ thân của cây dừa sống được hơn 50 năm, sau đó mang đi xẻ gỗ ra thành những miếng nhỏ, phơi khô, tẩy, chống móc, mối mọt, vệ sinh an toàn,… Cuối cùng là gọt, giũa, mài bóng để tạo thành những sản phẩm có thể dùng trong gia đình hằng ngày hoặc để trưng trang trí.
- Sản phẩm được làm từ gáo (phần vỏ cứng) trong trái dừa. Gáo dừa được lấy ra từ trong trái dừa. Sau đó, gáo dừa được mang đi phơi, xử lý ẩm mốc, mối mọt và vệ sinh chống độc hại, cuối cùng được mài giũa rất tỉ mỉ để có độ bóng đẹp. Bước sau cùng là phải dùng trí tưởng tượng tạo ra những sản phẩm có tính nghệ thuật cao. Tạo thành những sản phẩm làm quà tặng, quà lưu niệm, được trang trí đẹp, độc đáo và lạ mắt.
- Sản phẩm được làm từ xơ (phần vỏ mềm) trái của cây dừa. Xơ dừa được lấy từ trong trái dừa rất kỳ công từ việc lấy xơ, tẩy xơ, phơi nắng,… Sau đó, xơ dừa được đan dệt rất thủ công và tỉ mỉ thành những tấm thảm chùi chân với nhiều hình dạng khác nhau và nhiều hình con vật rất ngộ nghĩnh.
Tạm kết
Mọi thứ trên dừa từ phần cơm dừa, nước dừa để uống và chế biến thức ăn, rồi thân, xơ, gáo, lá… đều có thể làm vật dụng được. Tất cả mọi thứ từ cây dừa đều được sử dụng tối đa. Dừa quả thật rất hữu ít đúng không nào? Dừa cũng là đặc sản của Bến Tre nước Việt Nam mình.
Linh Như
