Cây mía đã quá quen thuộc đối với mỗi người trong chúng ta. Có thể chúng ta không ăn mía hằng ngày, nhưng sản phẩm từ loại cây này thì hầu như ai cũng tiêu thụ. Bài viết này, chúng ta đi tìm hiểu về loại cây này trong ngành công nghiệp sản xuất đường tinh luyện nhé!
Đặc điểm cây mía và phân loại
Rễ: Thuộc loại rễ chùm, có tác dụng giữ cho mía đứng, hút nước và các chất dinh dưỡng từ đất để nuôi cây.
Thân: Có hình trụ đứng hoặc hơi cong, tuỳ theo giống mà thân mía có màu sắc khác nhau như: vàng nhạt, màu tím đậm… Vỏ mía có một lớp phấn trắng bao bọc. Thân cây chia làm nhiều dóng, mỗi dóng dài khoảng 0,05 – 0,304 m (tuỳ theo giống và thời kỳ sinh trưởng). Giữa 2 dóng là đốt, đốt bao gồm đai sinh trưởng, đai rễ, đai phấn mầm, và sẹo lá.
Lá: Lá mọc từ chân đốt mía (dưới đai rễ) thành hàng so le hoặc theo đường vòng trên thân cây mía lá có màu xanh (với một số giống cá biệt có thêm màu vàng hoặc tím), mép lá có hình răng cưa, mặt ngoài có một lớp phấn mỏng và lông bám. Tuỳ thuộc vào giống mía, lá có chiều dài (0,91 – 1,52 m), chiều rộng (0,01 – 0,30 m). Lá là trung tâm của quá trình quang hợp, là bộ phận thở và là nơi thoát ẩm của cây.
Cây mía thuộc họ hoà thảo, giống sacarum, được chia làm 3 nhóm chính:
- Nhóm Sacarum officinarum: là giống thường gặp và bao gồm phần lớn các chủng đang trồng phổ biến trên thế giới;
- Nhóm Sacarum violaceum: Lá màu tím, cây ngắn cứng và không trổ cờ;
- Nhóm Sacarum simense: Cây nhỏ cứng, thân màu vàng nâu nhạt, trồng từ lâu ở Trung Quốc.
Một số giống mía phổ biến thế giới:
- POJ;
- H: Haoai;
- C: Cuba;
- E: Egypt (Ai cập);
- F: Formose (Đài Loan);
- CO: Coimbatore (Ấn Độ);
- CP: Canal Point (bang Florida, Mỹ);
- Những giống mía nước ngoài được trồng phổ biến ở Việt Nam:
- POJ: 3016, 2878, 2725, 2883;
- CO: 209, 132, 419, 715, 775;
- CP: 3479
Ngoài ra chúng ta đã lai tạo được một số giống mía cho năng suất cao như:
- Việt đường 54/143: hàm lượng đường 13,5 – 14,5%, loại chín sớm;
- Việt đường 59/264: hàm lượng đường 14 – 15%, không trổ cờ;
- VN 65 – 71: năng suất 70 – 90 tấn/ ha;
- VN 65 – 48: năng suất 50 – 95 tấn/ ha;
- VN 65 – 53: năng suất 45 – 80 tấn/ ha.
Thu hoạch và bảo quản mía
Mía được xem là chín khi hàm lượng đường trong thân đạt tối đa, và lượng đường khử còn lại ít nhất. Các biểu hiện đặc trưng của thời kỳ mía chín:
- Lá chuyển sang màu vàng, độ dày của lá giảm, các lá sít vào nhau, dóng ngắn dần;
- Hàm lượng đường giữa gốc và ngọn xấp xỉ nhau;
- Hàm lượng đường khử dưới 1%, (có khi chỉ còn 0,3%).
Khi mía chín, tuỳ theo giống và điều kiện thời tiết mà lượng đường này duy trì khoảng 15 – 60 ngày. Sau đó, lượng đường bắt đầu giảm dần (giai đoạn này gọi là mía quá lứa, hay quá chín).
Ở các nước phát triển như Mỹ, Đức… người ta thu hoạch bằng cơ giới là chủ yếu, nhiều loại máy liên hợp vừa đốn mía, chặt ngọn và cắt khúc được sử dụng rộng rãi. Nước ta hiện nay, việc thu hoạch vẫn còn bằng phương pháp thủ công, dùng dao chặt sát gốc và bỏ ngọn. Sau thu hoạch hàm lượng đường giảm nhanh, do đó cần được vận chuyển ngay về nhà máy và tiến hành ép càng sớm càng tốt.
Để hạn chế tổn thất đường sau khi thu hoạch, có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Chặt, thu hoạch khi trời rét hoặc hơi rét;
- Khi chặt cho mía ngã theo chiều của luống, các cây gối lên nhau (ngọn cây này phủ trên gốc cây kia);
- Chất thành đống để giảm sự phân giải đường;
- Dùng lá thấm nước để che trong lúc vận chuyển, và có thể dùng nước tưới phun vào.
FOODNK
