Dư lượng hóa chất tổng hợp tồn tại trong thực phẩm là tác dụng phụ của nền nông nghiệp công nghiệp hóa. Canh tác hữu cơ tìm cách sản xuất thực phẩm không có các chất cặn bã đó. Vậy liệu thực phẩm hữu cơ có phải là những loại thực phẩm không chứa hóa chất?
Thực phẩm hữu cơ là gì?
Thuật ngữ “nông nghiệp hữu cơ” được cho là do Lord Northbourne, một nhà nông học từ Đại học Oxford đặt ra vào năm 1940. Ông đề xuất ý tưởng coi ‘trang trại như một sinh vật’.
Không có một định nghĩa duy nhất và được chấp nhận rộng rãi về thực phẩm hữu cơ hoặc canh tác hữu cơ. Nhưng nhìn chung, các chính sách và luật pháp xung quanh canh tác hữu cơ đều cố gắng làm 3 điều là:
- Bảo tồn đa dạng sinh học;
- Tái chế tài nguyên trên trang trại;
- Mang lại sự cân bằng sinh thái.
Hầu hết các quốc gia đều có luật riêng để xác định chính xác những gì được phép trong trang trại hữu cơ và những gì không. Tuy nhiên, yêu cầu chung trên toàn thế giới là hạn chế sử dụng hóa chất tổng hợp.
Tại sao hóa chất tổng hợp bị hạn chế trong các trang trại hữu cơ?
Trong suốt lịch sử nông nghiệp, nông dân đã sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để bảo vệ cây trồng khỏi sâu bệnh và thúc đẩy năng suất. Một trong số đó chính là sử dụng các hóa chất nông nghiệp tự nhiên và cả tổng hợp.
Tuy nhiên, vào những năm 1950 và 1960, cuộc cách mạng xanh đã thay đổi hoàn toàn cách thức sản xuất nông nghiệp trên toàn thế giới. Cuộc cách mạng này tập trung vào việc sử dụng các hóa chất tổng hợp để kiểm soát sâu bệnh và tăng năng suất.
Các hóa chất tổng hợp, chẳng hạn như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và phân bón, có thể mang lại những lợi ích đáng kể cho nông nghiệp. Chúng có thể giúp ngăn chặn sâu bệnh và bệnh tật, từ đó tăng năng suất cây trồng và giảm chi phí sản xuất.
Tuy nhiên, việc sử dụng hóa chất tổng hợp cũng có những tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người. Ô nhiễm không khí và nước, giảm độ phì tự nhiên của đất, giết chết động vật và thực vật không phải mục tiêu và dư lượng có hại trong thực phẩm là một số hậu quả nghiêm trọng của việc sử dụng quá nhiều hóa chất nông nghiệp.
Mục đích của canh tác hữu cơ là sản xuất thực phẩm mà không tạo ra những tác dụng phụ tiêu cực này. Đó là lý do tại sao việc sử dụng hóa chất tổng hợp bị hạn chế trong canh tác hữu cơ.
Nông dân hữu cơ chống lại sâu bệnh như thế nào?
Các sản phẩm bảo vệ thực vật được dùng có 2 nhóm được phân loại dựa theo nguồn gốc:
- Nguồn gốc hóa học
- Nguồn gốc sinh học hay còn gọi là “thuốc trừ sâu hữu cơ” hoặc “thuốc trừ sâu sinh học”
Nông dân canh tác hữu cơ không thể sử dụng các sản phẩm bảo vệ thực vật có chứa hóa chất tổng hợp mà thay vào đó họ sẽ tập trung cho các phương pháp phòng ngừa. Dưới đây là một số kỹ thuật phổ biến:
- Kỹ thuật kiểm soát dịch hại sinh học, còn được gọi là kiểm soát sinh học, liên quan đến việc thả các thiên địch gây hại tự nhiên (như bọ rùa) vào trang trại là một biện pháp phòng ngừa phổ biến.
- Thuốc chống sâu bệnh tự nhiên như tinh dầu làm từ tỏi, hạt tiêu đen, hương thảo và các loại thảo mộc thông thường khác cũng được sử dụng.
- Trồng các loại thực vật vốn có khả năng chống chịu sâu bệnh được ưu tiên hơn.
- Tại EU, một số loại thuốc trừ sâu hữu cơ có nguồn gốc từ thực vật, vi sinh vật hoặc khoáng chất được phép sử dụng trong các trang trại hữu cơ.
Thuốc trừ sâu thông thường vẫn có thể tồn tại trong thực phẩm hữu cơ?
Dù không trực tiếp sử dụng các loại thuộc trừ sâu tổng hợp nhưng những thành phần này có thể gián tiếp xâm nhập vào các sản phẩm trồng trọt thông qua nước, không khí bị ô nhiễm nhưng đương nhiên dư lượng thuốc trừ sâu trong thực phẩm hữu có thường thấp hơn thực phẩm thông thường.
Nhưng ô nhiễm hóa chất không chỉ xảy ra trên đồng ruộng. Chế biến thực phẩm thường liên quan đến sự tương tác với các hóa chất khác nhau như chất hỗ trợ chế biến bảo quản và chất phụ gia. Vật liệu đóng gói tiếp xúc với thực phẩm cũng có thể truyền các hóa chất không mong muốn vào thực phẩm. Thực phẩm hữu cơ chưa qua chế biến như rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt không phải trải qua nhiều bước trung gian trong suốt hành trình từ trang trại đến đĩa của bạn. Vì vậy, chúng ít có khả năng tiếp xúc với các hóa chất bổ sung.
Tạm kết
Tóm lại, bất kỳ thực phẩm nào bạn ăn không được phép chứa chất gây ô nhiễm hóa học ở mức không thể chấp nhận được nhưng việc tiêu thụ thực phẩm được sản xuất hữu cơ sẽ giúp giảm ô nhiễm hóa chất nông nghiệp trong môi trường.
Theo FoodUnfolded
Vân Thanh
