Khám phá hành trình hấp dẫn của món sushi Nhật Bản, từ nguồn gốc khiêm tốn đến việc trở thành một hiện tượng toàn cầu. Bắt nguồn từ Nhật Bản cổ đại, lịch sử của sushi trải dài hàng thế kỷ và đã phát triển thành một loại hình nghệ thuật ẩm thực với hơn 150.000 cửa hàng trên khắp các nước. Bài viết sau sẽ trình bày cụ thể hơn về nguồn gốc cũng như lịch sử phát triển của món “cơm nắm Nhật Bản” này.
Tìm hiểu về nguồn gốc của sushi
Sushi là gì?
Sushi là món ăn có nguồn gốc từ Nhật Bản, sushi là sự kết hợp hoàn hảo giữa shari (cơm trộn giấm) và các nguyên liệu khác (chủ yếu là hải sản). Ngoài các loại hải sản tươi sống, còn có các nguyên liệu như thịt, rau, trứng cũng được dùng làm sushi.
Sushi là một món ăn truyền thống của Nhật Bản, nhưng nó cũng có nhiều biến thể khác nhau trên toàn thế giới. Một ví dụ điển hình là sushi California, được làm từ cơm, rong biển, tôm, dưa chuột và trứng cá hồi. Các thành phần và ký hiệu được sử dụng trong sushi có thể khác nhau tùy thuộc vào khu vực và cửa hàng.
>> Xem thêm Nguồn gốc của món Sushi cá hồi có phải từ Nhật Bản?
Các loại sushi phổ biến là
Nigirizushi là loại sushi phổ biến nhất, được làm từ một viên cơm nắm nhỏ, bên trên có một miếng hải sản tươi sống, chẳng hạn như cá hồi, cá ngừ, cá trích, tôm, hoặc lươn.
Makizushi là loại sushi cuộn, được làm từ cơm trộn giấm, rong biển và các loại nguyên liệu khác, chẳng hạn như cá, tôm, rau củ, hoặc trứng. Makizushi có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào kích thước và loại nhân.
Gunkanmaki là loại sushi tàu chiến, được làm từ một miếng rong biển cuộn xung quanh một lớp cơm trộn giấm, bên trên có một miếng hải sản tươi sống, thường là trứng cá hồi.
Oshizushi là loại sushi nén, được làm từ cơm trộn giấm được nén chặt trong một khuôn gỗ. Oshizushi thường được trang trí với các loại nguyên liệu khác, chẳng hạn như cá, tôm, rau củ, hoặc trứng.
Temaki là loại sushi hình chóp, được làm từ cơm trộn giấm, rong biển và các loại nguyên liệu khác, được cuộn lại trong một miếng rong biển hình chóp. Temaki thường được dùng cầm tay và ăn ngay.
Chirashizushi là loại sushi thố, được làm từ cơm trộn giấm và các loại nguyên liệu khác, được bày trong một chiếc thố.
Inarizushi là loại sushi đậu hũ chiên, được làm từ cơm trộn giấm và đậu hũ chiên.
Narezushi là loại sushi lên men, được làm từ cá ướp muối và cơm trong nhiều năm liền.
Ba ký hiệu điển hình trong sushi
“Sushi” có thể được gọi là “寿司” hoặc “鮓” ngoài “鮨” được sử dụng trong bài viết này. Hãy kiểm tra sự khác biệt và tính năng của mỗi loại.
- 寿司
Hiện tại, nó là ký hiệu chính nhất. Nó được sử dụng rộng rãi vì nó có nguồn gốc từ các ký tự tốt lành được tạo ra trong thời kỳ Edo và có thể được sử dụng bất kể chất liệu hoặc loại.
- 鮓
Trong ba loại, “Sushi” là ký hiệu lâu đời nhất. Ban đầu, nó có nghĩa là sushi được làm bằng cách lên men, và kế thừa từ “chua” (= chua).
- 鮨
Đây là ký hiệu lâu đời thứ hai của “sushi”. Nó thường được sử dụng trong sushi Edo-mae, và cũng có ý nghĩa đề cập đến chính nó.
Nguồn gốc sushi Nhật Bản
Sushi có nguồn gốc từ Đông Nam Á?
Thực tế, nơi khai sinh ra món sushi không phải là Nhật Bản, mà là Đông Nam Á. Người ta cho rằng nguồn gốc của sushi là một loại thực phẩm lên men có tên là “Narezushi”, được những người dân sống ở các vùng rừng núi thời bấy giờ nghĩ ra như một phương pháp để bảo quản cá lâu dài mà khó có được.
Ở Nhật Bản, một món sushi chín được dâng lên triều đình như một sự cống hiến trong thời đại Nara.
Hayasushi trong thời Edo – Tiền thân của món sushi Nhật
Vào giữa thời Edo, khi giấm gạo trở nên phổ biến, món “Hayasushi” không cần lên men đã ra đời. Giờ đây, bạn có thể thưởng thức sushi ngay lập tức mà không cần chờ đợi. Hơn nữa, vào nửa sau của thời kỳ Edo, sushi đã được phát minh, nhưng vì nó có kích thước bằng một chiếc bánh gạo nên người ta đã cắt ra và ăn. Phong cách hiện đại của hai mảnh trên một đĩa là dấu tích của những ngày đó.
Sashimi bắt đầu được sử dụng làm nguyên liệu sau thời Minh Trị
Kể từ năm thứ 30 của thời Minh Trị, khi ngành công nghiệp làm đá phát triển mạnh mẽ, cùng với sự phát triển của phương pháp đánh bắt và phân phối, các nhà hàng sushi không thể chế biến sashimi sống, nay có thể bảo quản nguyên liệu bằng cách làm lạnh chúng bằng đá.
Phương pháp áp dụng nước tương đun sôi vào các nguyên liệu, vốn phổ biến trong thời hiện đại, là một phong cách được hình thành trong thời đại này.
Thời gian đã trôi qua, và thời kỳ đầu của Taisho. Tủ lạnh điện đã được giới thiệu trong các nhà hàng sushi, và các loại nguyên liệu lần lượt tăng lên và kích thước ngày càng nhỏ hơn.
Sau đó, do ảnh hưởng của Đại động đất Kanto, các đầu bếp làm sushi đã phân tán trên khắp đất nước, người ta nói rằng Edo-mae sushi lan rộng đến các vùng nông thôn.
Sushi trong thời Showa – những thách thức và sự khởi đầu của món sushi ngày nay
Trong thời kỳ Showa (1926 – 1989), sushi đã phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm sự gia tăng của các nhà hàng sushi giá rẻ và lo ngại về vệ sinh. Tuy nhiên, sushi đã phục hồi và trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Vào năm 1958, sushi đã lấy lại vị thế là một món ăn phổ biến, bắt đầu bằng việc mở cửa hàng sushi quay đầu tiên ở Osaka. Sushi hiện đại đã đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về một món ăn ngon, bổ dưỡng và giá cả phải chăng.
Cách ăn sushi đúng chuẩn trong văn hóa Nhật Bản
Bạn không thể nói về sushi như một nét văn hóa Nhật Bản nếu không có sự lịch sự và cách cư xử trong ăn uống. Nó có vẻ hơi cứng nhắc, nhưng nó giống như một bí quyết để thưởng thức một nhà hàng sushi, vì vậy chúng ta hãy kiểm tra từng điểm một.
Trò chuyện với đầu bếp chế biến
Khi bạn ghé thăm một nhà hàng sushi, hãy dành chút thời gian để nói chuyện với đầu bếp sushi. Đây có thể là một trở ngại lớn, vì nhiều người cảm thấy ngại ngùng khi nói chuyện với người lạ, đặc biệt là với một người có hình tượng trầm lặng như đầu bếp sushi. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng đầu bếp sushi là chuyên gia trong lĩnh vực của họ, và họ có thể giúp bạn thưởng thức một bữa ăn trọn vẹn hơn. Cụ thể:
- Đầu bếp sushi có thể cung cấp cho bạn các lời khuyên phù hợp. Họ biết rõ về các nguyên liệu và món ăn có sẵn, và họ có thể giúp bạn lựa chọn những món ăn phù hợp với khẩu vị và sở thích của mình.
- Đầu bếp sushi có thể giúp bạn tránh các món ăn mà bạn dị ứng. Hãy cho họ biết về bất kỳ dị ứng nào mà bạn có, và họ sẽ đảm bảo rằng bạn sẽ không ăn phải bất kỳ món ăn nào có chứa các thành phần gây dị ứng cho bạn.
- Đầu bếp sushi có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về sushi. Họ có thể chia sẻ với bạn kiến thức về lịch sử, văn hóa và cách chế biến sushi.
Sushi được ăn bằng tay thay vì dùng đũa
Nguồn gốc của Sushi khá thú vị ở một điểm. Một số nền văn hóa, việc ăn bằng tay không được nhiều người hoan nghênh, và ngày nay việc ăn sushi bằng đũa đã trở nên phổ biến ở Nhật Bản. Tất nhiên, ăn như thế nào là sở thích cá nhân, nhưng nếu bạn thấy vừa miệng thì hãy gắp và nếm thử.
Trên thực tế, món sushi mà người đầu bếp sushi khéo léo đưa vào được điều chỉnh một cách tinh tế với lượng không khí để nó tan chảy vừa phải khi bạn cho vào miệng. Do đó, nếu bạn vô tình dùng lực lấy đũa, chúng sẽ mất hình dạng và bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội thưởng thức hương vị đặc biệt.
Nước tương được áp dụng cho các thành phần, không phải cơm
Khi ăn sushi tại các nhà hàng Nhật Bản, bạn sẽ thường thấy rằng các nguyên liệu được phục vụ với nước sốt. Lý giải nguyên nhân cho sự phục vụ này là vì các đầu bếp muốn hạn chế việc mất hương vị và hình dáng của món ăn này khi cho trực tiếp vào trong quá trình chế biến.
Nước tương là một loại gia vị có vị mặn và đậm đà. Khi cho nước tương vào cơm, vị mặn của nước tương sẽ làm át đi một số hương vị của hải sản và các nguyên liệu khác. Ngoài ra, nước tương cũng có thể khiến cơm bị mềm và nát hơn, làm mất đi hình dạng ban đầu của sushi.
Vì vậy, người ta thường khuyên rằng chỉ nên thêm nước tương vào nguyên liệu khi ăn sushi. Điều này sẽ giúp giữ được hương vị và hình dạng của sushi, đồng thời giúp bạn thưởng thức được hương vị trọn vẹn của món ăn.
>> Xem thêm Bạn đã ăn món sushi sai cách khi từng trộn wasabi vào nước tương
Tạm kết
Sushi là một món ăn truyền thống của Nhật Bản, có lịch sử lâu đời và phong phú. Từ một món ăn dân dã của ngư dân, sushi đã trở thành một món ăn nổi tiếng trên toàn thế giới, được yêu thích bởi mọi người thuộc mọi tầng lớp, lứa tuổi. Sự thành công của sushi là nhờ vào sự kết hợp hài hòa giữa các nguyên liệu tươi ngon, hương vị thơm ngon và cách trình bày hấp dẫn. Sushi cũng là đại diện cho văn hóa ẩm thực Nhật Bản, với sự tinh tế, tỉ mỉ và cầu kỳ trong chế biến.
