Đông trùng hạ thảo một loại nấm quý hiếm nhất trên thế giới tính đến thời điểm hiện tại. Chúng được người Trung Quốc phát hiện 1400 năm trước và được phong là vua của các loại dược liệu. Chúng có thành phần và công dụng như thế nào, mà nhiều người lại săn đón đến vậy. Hãy cùng Foodnk tìm hiểu về dinh dưỡng đông trùng hạ thảo cũng như lợi ích của chúng đối với sức khỏe nhé!
Đặc điểm của đông trùng hạ thảo
Nhiều người luôn thắc mắc không biết đông trùng hạ thảo là cây hay con gì. Thực chất, vị dược liệu này là sự kết hợp kì diệu giữa côn trùng và thực vật. Bản chất của nó là một loại nấm có tên gọi là Ophiocordyceps sinensis. Chúng sống ký sinh trên cơ thể của ấu trùng bướm.
Trên cao nguyên Tây Tạng và dãy Himalaya, có một loài ấu trùng sâu non sống trong lòng đất. Chúng giữ ấm cơ thể và ăn rễ cây đến lúc trở thành bướm. Khi bị nhiễm nấm Cordyceps Sinensis, cuộc đời của ấu trùng sẽ rẽ sang hướng khác. Lúc này, nấm ký sinh sẽ dần phát triển thành các sợi bên trong bằng cách hút hết chất dinh dưỡng và ăn sâu non từ trong ra ngoài. Vào mùa xuân, nấm ký sinh sẽ mọc thân dài màu nâu từ đầu của xác sâu, vươn lên khỏi mặt đất và tạo thành Đông Trùng Hạ Thảo.
Xét về nguồn gốc hình thành, người ta phân thành 2 loại là tự nhiên và nuôi trồng. Còn xét về chủng loại sản phẩm, loài sâu vàng này có thể tồn tại ở dạng nguyên con tươi, nguyên con khô, bột, viên hoặc nước uống…
Đông Trùng Hạ Thảo có nhiều loại, thế nhưng loại nào mới là chuẩn thì vẫn còn rất mơ hồ. Thực tế trên thế giới có 507 loài trùng thảo, trong đó chỉ có giống Cordyceps Sinensis được gọi là Đông Trùng Hạ Thảo, còn lại chỉ là trùng thảo. Giống loài này chỉ có ở vùng Na Khúc Tây Tạng, đây là nơi duy nhất đạt đủ điều kiện về địa lý, khí hậu và khoáng chất để chúng sinh trưởng, phát triển.
Phân loại đông trùng hạ thảo
Quá trình khai thác chúng ở Tây Tạng rất vất vả, khó khăn. Vì thế những sản phẩm thu hoạch được đều được sơ chế tỉ mỉ, bảo quản khắt khe và chia loại rõ ràng để định giá tiền và phân phối. Cụ thể, được chia làm 2 loại:
- Dạng tươi: Là sản phẩm vừa được khai thác, chưa trải qua quá trình nhiệt phân. Dạng tươi giữ nguyên hàm lượng dược chất, có mùi thơm dễ chịu và cần bảo quản trong tủ lạnh.
- Dạng khô: Sản phẩm đã qua xử lý nhiệt phân giúp kéo dài thời gian sử dụng. Phần lớn đông trùng hạ thảo khô nếu được bảo quản phù hợp thì hàm lượng dược chất vẫn được giữ nguyên như ở dạng tươi.
Dinh dưỡng đông trùng hạ thảo
Dinh dưỡng Đông trùng hạ thảo rất cao. Theo nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện ra rằng chúng chứa rất nhiều những hợp chất có tác dụng sinh học đặc biệt. Ví dụ như nó có chứa thành phần protein, khi phân hủy sẽ tạo ra 17 loại acid amin mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được, hay là vitamin, khoáng chất, vi lượng… Chứa nhiều loại vitamin như trong 100g đông trùng hạ thảo có 0,12g vitamin B12; 29,19mg vitamin A; 116,03mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K… Đáng chú ý hơn cả là nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Etyl-Adenosin- Analogs).
Các acid amin dồi dào như lysine, acid glutamic, proline và threonine. Trong đó, đông trùng hạ thảo rất giàu acid béo không bão hòa. Bao gồm khoảng 70% tổng số acid béo. Acid không bão hòa phong phú nhất là acid linoleic. Đặc biệt, các nhà khoa học tìm ra 2 loại hoạt chất vô cùng đặc biệt là cordycepin và adenosine.
Từ lâu, y học cổ truyền đã coi đông trùng hạ thảo là loại thảo dược quý. Nó mang nhiều công dụng thần kì với hầu hết đối tượng như:
Đối với phụ nữ: Trong đông trùng hạ thảo chứa các thành phần: Protein, Acid nucleic, Saponin… và đặc biệt là Cordycepic acid, Adenosine có tác dụng tăng tuần hoàn máu làm đẹp da, giảm lão hóa.
Đối với đàn ông: Theo các phân tích hóa học, đông trùng hạ thảo tươi Tây Tạng có khả năng làm tăng nồng độ 17-hydroxy-corticosteroid và 17-ketosteroid trong cơ thể, giúp cải thiện đời sống tình dục và tăng cường sự dẻo dai khi quan hệ, phòng tránh và hỗ trợ điều trị tình trạng suy thận, yếu sinh lý, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, liệt dương,… Bởi vậy, loại thảo dược này còn là thần dược cho phái mạnh, giúp các quý ông lấy lại phong độ vốn có.
Đối với người già: Đối với người cao tuổi, các chức năng trong cơ thể bị suy giảm. Dễ gây ra các bệnh trong lục phủ ngũ tạng. Sử dụng đông trùng hạ thảo tươi giúp người già nâng cao hệ miễn dịch, tăng cường trí nhớ.
Đối với trẻ em: Sử dụng cho trẻ em suy dinh dưỡng có tác dụng thúc đẩy quá trình trao đổi chất của cơ thể diễn ra nhanh hơn, giúp trẻ dễ hấp thu chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, trẻ dưới 5 tuổi không nên sử dụng.
Các vi lượng, khoáng chất
17 loại acid amin – thành phần đạm thực vật quý hiếm; cung cấp đầy đủ lượng đạm cần thiết, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cho người lớn tuổi. Đạm thực vật là lựa chọn an toàn cho những người bệnh tiểu đường, tim mạch, loãng xương…
Nguồn vitamin A, C, D, E, K, B1, B2… và khoáng chất: Ca, Fe, Zn, Mn, Cu, Selen… dồi dào giúp nâng cao sức khỏe, tăng sức đề kháng, chống lão hóa và kéo dài tuổi thọ. Rất hiếm vật chất trên trái đất có chứa Selen. Chất có khả năng tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa ung thư.
Các hợp chất sinh học tự nhiên đặc biệt (cordiceptic acid, cordycepin, adenosin…)
Sản phẩm từ đông trùng hạ thảo
Nhìn chung, về mặt dinh dưỡng Đông trùng hạ thảo có giá trị cao. Vì thế, giá thành cũng không hề kém cạnh. Chúng được điều chế ra rất nhiều sản phẩm, đa dạng từ bột tới khô như dạng viên, nguyên con, hoặc được làm rượu, phối chế thuốc, thực phẩm chức năng các loại…
Linh Như
