Acid béo trans được nhắc đến trong nhiều quảng cáo cho rằng thực phẩm của họ không chứa loại acid béo này. Bài viết này, chúng ta cùng đi tìm hiểu về nó nhé!
Acid béo Trans là gì?
Thực phẩm tự nhiên (các loại thực phẩm chưa qua chế biến) có chứa hai loại acid béo chính – bão hòa và chưa bão hòa. Các acid béo bão hòa – đa số trong mỡ động vật (thịt, mỡ lợn, sản phẩm từ sữa) và các loại dầu nhiệt đới như dầu dừa và cọ – làm tăng hàm lượng cholesterol LDL. Chất béo chưa bão hòa – nhiều trong các loại dầu thực vật – nói chung không làm tăng nồng độ cholesterol, và có thể giảm bớt chúng.
>>Xem thêm Phương pháp mới xác định hàm lượng acid béo dạng trans
Acid béo trans (trans fat) là một hình thức thứ ba của acid béo. Trong khi chất béo trans có sẵn với số lượng nhỏ trong một số thực phẩm (đặc biệt là các loại mỡ từ động vật), thì gần như tất cả các chất béo trans thường được tạo ra trong chế độ ăn của chúng ta do phản ứng hydrogenates (cộng hydro) vào acid béo không bão hòa.
Ưu điểm của chất béo trans cho ngành công nghiệp chế biến thực phẩm là củng cố và ổn định dầu thực vật, mà nếu không có chúng thì xu hướng dầu bị ôi tương đối nhanh chóng. Bởi vì chúng tồn tại ở dạng rắn thay vì dạng lỏng, chất béo trans có thể được sử dụng để thay thế chất béo bão hòa trong các sản phẩm thực phẩm để tăng thời gian bảo quản.
Chất béo trans đã được phát hiện vào những năm 1890 và bắt đầu xâm nhập vào nguồn thực phẩm trong những năm 1910. Tuy nhiên, việc sử dụng các chất béo trans trong chế biến thực phẩm thực sự mạnh mẽ trong giai đoạn 1970 và 1980, khi nó được biết rằng chất béo bão hòa có thể có hại cho sức khỏe của bạn.
Những điều không tốt về chất béo Trans?
Thật không may, chất béo trans làm tăng nồng độ cholesterol và nồng độ cholesterol LDL; ngược lại với chất béo bão hòa là làm giảm mức độ cholesterol HDL. Chất béo trans cũng sẽ được giảm bớt nhờ việc sử dụng acid béo omega-3 – rất quan trọng cho sức khỏe tim mạch.
Nói cách khác, acid béo có hại cho sức khỏe tim mạch.
Chất béo bão hòa hay chất béo trans có hại hơn?
Câu trả lời là cả hai. Chất béo bão hòa và acid béo bão hòa có hại cho bạn. Chất béo bão hòa gần như luôn luôn tìm thấy trong các loại thực phẩm cũng chứa cholesterol, chất béo bão hòa ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tim mạch. Mặt khác, các acid béo không chỉ làm tăng cholesterol LDL, mà càng làm giảm HDL cholesterol. Trong khi vẫn còn nhiều tranh cãi, nhưng nói chung cả 2 đều có hại cho sức khỏe.
Những thực phẩm chứa chất béo trans?
May mắn thay, ngày nay rất dễ dàng để xác định các loại thực phẩm có chứa một lượng đáng kể các chất béo trans. Cách đơn giản nhất là để kiểm tra nhãn thực phẩm, theo luật về nhãn thực phẩm thì các nhà sản xuất phải tiết lộ lượng chất béo trans họ đưa vào sản phẩm.
Ngoài ra, có một số loại thực phẩm rất có khả năng chứa chất béo trans. Chúng bao gồm bơ thực vật. (Chất rắn hơn bơ thực vật, càng có nhiều các acid béo trans. Vì vậy, bơ thực vật chứa nhiều nhất, bơ thực vật lỏng chứa ít hơn và bơ thực vật nửa lỏng là chứa ít nhất).
Ngoài ra, các loại thực phẩm nướng (đặc biệt là bánh rán, bánh quy, bánh ngọt, khoai tây chiên và bánh quy giòn), hầu hết các loại thực phẩm chiên, và bất kỳ sản phẩm đã “hydro hóa một phần dầu thực vật” đều có chứa chất béo trans.
Các loại chất béo nào tốt?
Dầu thực vật không bão hòa như dầu cải, dầu đậu phộng, dầu ô liu, hạt lanh, ngô, dầu cây rum và hướng dương. Những loại dầu chứa acid béo không bão hòa đơn hoặc không bão hòa đa có thể làm giảm cholesterol xấu (LDL) và làm tăng lượng cholesterol tốt (HDL). Những loại dầu này cũng có chứa các acid béo thiết yếu – acid béo đặc biệt cần thiết cho cuộc sống nhưng mà cơ thể không có khả năng tổng hợp – chẳng hạn như acid béo omega-3 và omega-6.
Chúng ta nên dùng chất béo như thế nào cho tốt?
- Có ba bước cơ bản để làm giảm số lượng chất béo “xấu” trong chế độ ăn uống của bạn và thay thế “tốt” chất béo.
- Đầu tiên, tránh các acid béo bão hòa được tìm thấy trong thịt, các sản phẩm sữa và các loại dầu nhiệt đới (cọ và dừa).
- Thứ hai, tránh chất béo trans bằng cách đọc các nhãn thực phẩm thực phẩm chế biến sẵn.
- Thứ ba, bất cứ khi nào có thể thì nên thay thế một trong những loại dầu thực vật không bão hòa tự nhiên trong công thức nấu ăn có dùng bơ thực vật, bơ hoặc mỡ (mỡ lợn).
FOODNK
Nguồn: Mozaffarian D, Katan MB, Ascherio A, et al. Axit béo trans và bệnh tim mạch. N Engl J Med 2006; 354:1601.
