Đồ ăn chế biến sẵn được tiêu thụ rất nhiều ở nước Mỹ. Chúng ngày càng phát triển hơn ở Việt Nam. Đặc biệt đối với dân văn phòng của nước ta đang chuộng đồ ăn chế biến sẵn vì sự tiện lợi của chúng.
Những nghiên cứu thống kê nói về đồ ăn chế biến sẵn
Một nhóm các nhà nghiên cứu phát hiện trong năm 2009 – 2010, trung bình mỗi ngày một người Mỹ nạp 57,9% lượng calo từ đồ ăn làm sẵn chứa nhiều đường, muối, dầu mỡ và các chất phụ gia khác.
Các yếu tố khác như giá cả và quảng cáo khiến những món ăn này được nhiều người biết đến. Ngoài ra, có nhiều thắc mắc rằng đồ ăn chế biến sẵn còn có thể gây nghiện. Các nhà khoa học đang tìm hiểu xem chúng có gây nghiện không. Liên quan tới vấn đề này, hai báo cáo của Ashley Gearhardt và Johannes Hebebrand trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Mỹ đã đưa ra những quan điểm trái chiều.
Giáo sư Gearhardt, khoa tâm lý Đại học Michigan đã nghiên cứu hành vi của 500 người về thực phẩm. Sau đó, nhận thấy một số món ăn có thể kích thích “cơn nghiện” ở người. Các món ăn sẽ làm cho con người thèm ăn và ăn nhiều dù biết được tác hại của chúng. Các món ăn tiêu biểu như pizza, chocolate, bimbim, hambruger… Chúng đều có nhiều chất phụ gia góp phần làm tăng độ ngon khó cưỡng của sản phẩm.
Trong một nghiên cứu khác, giáo sư Gearhardt chỉ ra nếu cắt giảm lượng thức ăn chế biến sẵn của một người thì họ có hành vi cáu kỉnh, mệt mỏi, buồn chán, thèm ăn. Gearhardt từng thấy những bệnh nhân chật vật, cố kiểm soát mức tiêu thụ. Họ từng thử nhiều cách, nhưng chỉ được một thời gian là quay lại thói quen cũ.
Tuy nhiên, giáo sư Hebebrand, trưởng khoa tâm thần học tại Đại học Duisburg-Essen, Đức, phản đối nhận định thức ăn có khả năng gây nghiện. Ông cho rằng, dù khoai tây chiên hay pizza có sức hút khó cưỡng với một số người. Nhưng chúng không làm thay đổi trạng thái của tâm trí như các chất gây nghiện. Ví dụ điển hình hút thuốc, uống rượu… mang đến dạng khoái cảm ngay lập tức mà đồ ăn không thể làm được. “Dù sử dụng bất kỳ chất gây nghiện nào, bạn sẽ thấy tâm trí, cảm xúc thay đổi – biểu hiện cho thấy chất đó đang tác động đến hệ thần kinh trung ương. Trong khi đó, ai cũng đã ăn đồ chế biến sẵn mà chẳng gặp tình trạng này vì không có chất nào ảnh hưởng trực tiếp lên não“, Hebebrand cho hay.
Khi một người bị phụ thuộc vào chất gây nghiện như nicotine hay ethanol. Họ thường sử dụng chúng để giải tỏa nỗi buồn và các cảm xúc tiêu cực. Trong thực phẩm làm sẵn, không có thành phần nào được liệt vào nhóm gây nghiện, theo giáo sư Hebebrand. Thực tế, có bằng chứng cho thấy người ăn quá mức cần thiết. Vì họ có xu hướng tiêu thụ nhiều loại thực phẩm với cấu tạo, hương vị khác nhau. Hebebrand cho rằng việc ngành công nghiệp thực phẩm liên tục tung ra sản phẩm mới. Tạo ra nhiều lựa chọn hấp dẫn là một phần nguyên nhân gây nên tình trạng ăn không kiểm soát.
Những người phản đối tính gây nghiện của đồ ăn chỉ ra rằng phần lớn mọi người vẫn ăn đồ đã qua chế biến mà không có biểu hiện ham mê thái quá. Nhưng theo bà Gearhardt, không phải chất gây nghiện nào cũng có thể thao túng con người. Nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng bị nghiện hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, gia đình, sang chấn tâm lý, nền tảng kinh tế – xã hội và môi trường.
Nếu bạn cảm thấy đồ ăn làm sẵn là thứ khó bỏ. Bà Gearhardt khuyến cáo nên liệt kê những món ăn khiến bạn thèm, đưa chúng ra khỏi tầm mắt và tích trữ những thực phẩm lành mạnh hơn. Đồng thời, bạn nên để ý những yếu tố kích thích cảm giác thèm ăn. Đó có thể là cảm giác căng thẳng, chán nản, cô đơn hoặc là hàng bánh ngọt bạn thích.
Bạn có thể tham gia các hoạt động để giải tỏa áp lực và xua đi nỗi buồn. Các hoạt động đó giúp bạn kiểm soát được chế độ ăn của bản thân. Bạn không nên bỏ bữa vì cơn đói dễ khiến bạn ăn nhiều hơn. “Thường xuyên nạp nhiều chất dinh dưỡng, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn là điều quan trọng. Điều này giúp bạn đi đúng hướng trong một thế giới với quá nhiều lựa chọn ăn uống.” – Giáo sư Gearhardt cho hay.
Đối tượng khách hàng tiềm năng
Những món ăn chế biến sẵn thường bán cho các chị em văn phòng, phải thường xuyên làm tăng ca… Tuýp người đi làm về muộn hoặc phải đi công tác, cần một bữa ăn nhanh. Nên họ thường sẽ lựa chọn thức ăn chế biến sẵn. Ngay cả những bà nội trợ cũng đặt mua bỏ tủ lạnh phòng hờ khi nhà có khách đột xuất.
Những thức ăn được bán sẵn có hai loại: Một là loại đã thành phẩm chỉ cần về hâm lại và ăn, hai là thực phẩm đã làm sạch và sơ chế. Khi mua về chỉ cần nấu theo quy trình là có ngay món ăn. Ví dụ như món canh hến, muốn làm phải qua nhiều khâu: luộc hến, đãi hến, xào hến… mất nhiều thời gian. Trong khi đó, khi mua đồ sơ chế, một túi canh hến đã bao gồm: hến làm sạch, nước dùng,…
Linh Như
