Chất tẩy, phẩm màu thực phẩm không rõ nguồn gốc: Nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe

Sử dụng các chất tẩy, phẩm màu không rõ nguồn gốc với liều lượng cao có thể gây ra các trường hợp sốc phản vệ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên có 1 câu hỏi lớn đặt ra là người dân bình thường, chỉ cần đến chợ Kim Biên, Chợ Lớn mua hoá chất, phụ gia thực phẩm thì loại nào cũng có! Vậy sự an toàn nằm ở đâu?

Tình trạng bán phẩm màu, chất tẩy rửa không rõ nguồn gốc

Tại một số khu chợ truyền thống ở TP.HCM, nhiều tiểu thương đang rao bán các loại chất tẩy, phẩm màu thực phẩm không rõ nguồn gốc. Những chất này có giá thành rẻ, đa dạng màu sắc, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe người tiêu dùng.

Điển hình là một tiểu thương tại chợ Kim Biên (Q.5) đang bán một loại bột màu trắng tương tự như bột mì. Theo lời quảng cáo, loại bột này có tác dụng tẩy trắng bún hoặc ngâm rau muống, bắp chuối bào với giá 40.000 đồng/kg.

Các loại chất tẩy trắng thực phẩm này trôi nổi trên thị trường thường có nguồn gốc không rõ ràng, không được kiểm định chất lượng. Nhiều loại phẩm màu có thể chứa các chất độc hại như chì, thủy ngân, asen… Khi sử dụng, các chất này có thể gây ra các tác hại như ngộ độc, dị ứng, thậm chí là ung thư.

Phân loại phẩm màu

Phẩm màu tự nhiên được chiết xuất hoặc chế biến từ nguyên liệu hữu cơ (thực vật, động vật) sẵn có trong tự nhiên. Chúng có ưu điểm là an toàn cho sức khỏe, không gây kích ứng da và không làm thay đổi hương vị của thực phẩm. Tuy nhiên, phẩm màu tự nhiên thường có độ bền màu thấp và giá thành cao.

Một số ví dụ về phẩm màu tự nhiên là:

• Caroten tự nhiên được chiết xuất từ các loại quả có màu vàng, như cà rốt, bí đỏ, xoài,…
• Curcumin được chiết xuất từ củ nghệ, cho màu vàng cam. Màu Caramen được chế biến từ đường, cho màu nâu.

Phẩm màu tổng hợp được tạo ra bằng phản ứng tổng hợp hóa học. Chúng có ưu điểm là độ bền màu cao, giá thành thấp và dễ sử dụng. Tuy nhiên, phẩm màu tổng hợp có thể gây kích ứng da và dị ứng cho một số người.

Một số ví dụ về phẩm màu tổng hợp là:

• Amaranth E123 (đỏ).
• Brilliant blue E133 (xanh).
• Sunset yellow E110 (vàng cam).
• Tartrazine E102 (vàng chanh).

Chất tẩy trắng ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Các chất tẩy trắng thực phẩm phổ biến hiện nay bao gồm:

• Natri sunfit (Na₂CO₃): Là chất tẩy trắng gốc sunfit, được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp, trong đó có thực phẩm. Natri sunfit có thể gây ngộ độc cấp tính với các triệu chứng như nôn ói, chóng mặt, tiêu chảy.
• Hydrogen peroxide (H₂O₂): Hydrogen peroxide có thể gây kích ứng da, mắt, đường hô hấp.
• Sorbic acid ( C₆H₈O₂): Là chất bảo quản trong thực phẩm. Sorbic acid có thể gây kích ứng da, mắt, đường hô hấp.

Những trường hợp ngộ độc phẩm màu, chất tẩy trắng được ghi nhận

Một gia đình ở Hà Nội vừa phải nhập viện cấp cứu sau khi ăn nem rán có trộn bột màu thực phẩm. Bệnh nhân nữ 44 tuổi và con trai 12 tuổi của bà đều bị thiếu máu nặng do tan máu. Qua khai thác bệnh sử, bệnh nhân cho biết đã mua 100g bột màu thực phẩm màu đỏ tươi ở chợ và trộn với thịt lợn xay để gói nem rán. Gia đình ăn nem trong ba bữa trưa liên tiếp. Sau bữa cuối, bệnh nhân thấy chóng mặt, hoa mắt, cảm giác gai sốt, đau đầu.

Con trai bà cũng có các triệu chứng tương tự. Mẫu bột màu thực phẩm được xét nghiệm phát hiện có axit orange 7, một loại hóa chất dùng làm chất màu công nghiệp và phụ gia thực phẩm. Với liều cao, axit orange 7 có thể gây tan máu và ngộ độc methemoglobin.

Trước đó, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai cũng từng tiếp nhận một bệnh nhân ở Hà Nội bị tan máu cấp, ngộ độc methemoglobin sau khi ăn thịt bò sốt vang có trộn bột màu thực phẩm. Mẫu bột phẩm màu mà bệnh nhân dùng có axit orange 7, hàm lượng 20%.

>> Xem thêm Tự đầu độc bằng sữa chua mít, siro phẩm màu

Tại sao phẩm màu chất tẩy trắng lại gây hại

Có 2 vấn đề xảy ra sử dụng các loại phẩm màu và chất tẩy trắng:

• Dùng không đúng liều lượng quy định mà Bộ Y Tế quy định.
• Sử dụng các chất tẩy trắng thực phẩm nhưng không rửa sạch nên dư lượng hóa chất tồn dư trong thực phẩm gây nguy hiểm cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, với những loại chất tẩy, phẩm màu không có nhãn mác bao bì thì thường là các sản phẩm sản xuất nhỏ, nhập trôi nổi từ nước ngoài nên không có ghi rõ ràng về hạn sử dụng, liều lượng sử dụng,… và khi người tiêu dùng mua về, do không nắm rõ các thông tin an toàn nên sử dụng sai cách gây ra các trường hợp đáng tiếc.

>> Có thể bạn quan tâm Cách nhận biết rau củ có chất tẩy trắng

Tạm kết

Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về những nguy cơ tiềm ẩn của chất tẩy, phẩm màu thực phẩm không rõ nguồn gốc. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, chúng ta cần nâng cao nhận thức về vấn đề này và lựa chọn thực phẩm an toàn.

Vân Thanh