Quy trình sản xuất trà atiso là một quá trình phức tạp và nghệ thuật, nơi những bông hoa của cây atiso được chế biến thành tách trà đậm đà và thơm ngon. Từ nguyên liệu đến tách trà, mỗi bước trong quá trình này đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng và kiến thức chuyên sâu để tạo ra sản phẩm cuối cùng với chất lượng cao nhất. Hãy cùng tìm hiểu về quy trình sản xuất đầy hấp dẫn của trà atiso, nơi nét đẹp tự nhiên và sự tinh tế trong nghệ thuật trà hòa quyện.
Giới thiệu trà atiso
Trà atiso là một loại trà được chế biến từ lá atiso (Artichoke tea). Atiso, hay còn gọi là cải ngồng, là một loại rau mà chúng ta thường ăn bông hoa của nó. Tuy nhiên, lá atiso cũng được sử dụng để làm trà với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Trà atiso không chỉ là một thức uống ngon miệng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, làm cho nó trở thành một lựa chọn phổ biến trong việc chăm sóc sức khỏe hàng ngày.
Lợi ích của trà atiso
Chống oxi hóa: Atiso chứa nhiều chất chống oxi hóa như polyphenol, flavonoid, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác động của các gốc tự do.
Hỗ trợ tiêu hóa: Trà atiso có thể giúp kích thích sự sản xuất nước mật, cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.
Kiểm soát đường huyết: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng atiso có thể giúp kiểm soát đường huyết, hỗ trợ người mắc tiểu đường.
Giảm cân: Một số người sử dụng trà atiso để hỗ trợ quá trình giảm cân, nhất là do nó có thể giảm cảm giác đói.
Quy trình sản xuất trà atiso
Lựa chọn nguyên liệu
Mục đích: Đảm bảo chất lượng sản phẩm. Đạt được hương vị và màu sắc tốt nhất từ lá atiso.
Cách tiến hành
Chọn những cây atiso có chất lượng cao, đảm bảo rằng chúng có hình dáng đẹp, lá xanh tươi. Kiểm tra lá cây để đảm bảo không có dấu hiệu của sâu bệnh hay nấm mốc. Lá sạch sẽ giúp ngăn chặn việc lẫn vào sản phẩm các chất không mong muốn.
Chọn thời điểm thu hoạch thích hợp khi cây atiso bắt đầu nở hoa, vì lúc này lá cây thường có chất lượng cao nhất và chứa nhiều dưỡng chất.
Rửa
Mục đích
- Loại trừ các tạp chất cơ học như đất, cát, bụi và giảm lượng vi sinh bám vào lá atiso.
- Loại bỏ lá không tốt, lá già, và lá bị hỏng để tăng chất lượng cuối cùng của trà atiso.
Các biến đổi
- Vật lí: Quá trình rửa có thể làm cho lá atiso trở nên mềm mại hơn, do loại bỏ bụi bẩn và tạp chất trên bề mặt lá.
- Hóa sinh: Quá trình rửa có thể giúp loại bỏ một số vi sinh vật có thể tồn tại trên lá atiso, giảm nguy cơ ô nhiễm vi khuẩn và nấm mốc.
Cách tiến hành
Làm sạch lá bằng cách rửa nước hoặc ngâm trong nước sạch để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất. Các biện pháp rửa sạch này có thể thực hiện bằng cách sử dụng máy rửa hoặc rửa thủ công tùy thuộc vào quy mô sản xuất.
Yêu cầu
Nguyên liệu sau khi được làm sạch không nên để bị dập gây tổn thất các hoạt chất quan trọng trong lá atiso, như: flavonoid, vitamin, và các dạng chất dinh dưỡng khác.
Làm héo nắng
Mục đích
Nguyên liệu atiso sau khi thu hoạch chứa nhiều nước. Nếu atiso nguyên liệu được vò ngay sau khi thu hoạch, lá atiso có thể bị nát và nước thoát ra mang theo các chất hòa tan, ảnh hưởng đến chất lượng trà.
Các biến đổi
- Vật lý: Tốc độ bốc hơi nhanh, chiếm 15 – 20% tổng lượng nước có trong nguyên liệu. Điều này giúp giảm lượng nước trong atiso và làm cho nguyên liệu trở nên mềm và dẻo dai hơn.
- Hóa sinh: Quá trình làm héo tăng cường khả năng hoạt động của các enzyme có trong nguyên liệu, đóng vai trò quan trọng trong các phản ứng sinh hóa.
Hàm lượng clorofin trong nguyên liệu giảm, giúp làm mất mùi và màu không mong muốn. Do lượng nước giảm đi, hàm lượng chất khô trong nguyên liệu tăng lên. Tăng quá trình oxy hóa sắc tố antoxianidin tạo ra những sản phẩm tan được trong nước, làm cho màu sắc của nước pha trà trở nên đẹp.
Cách tiến hành
Nhiệt độ: Làm héo ở khoảng nhiệt độ 25 – 30oC, thời gian từ 30 – 45 phút. Thời gian làm héo quá lâu có thể làm giảm chất lượng trà do hàm lượng tanin giảm.
Sử dụng ánh nắng mặt trời hoặc nhiệt nhân tạo để tăng tốc độ thoát hơi nước và thúc đẩy quá trình oxy hóa.
Vò lên men atiso
Mục đích
Vò lên men giúp làm dập các tế bào và mô lá, làm cho thành phần trong nguyên liệu thoát ra bề mặt. Các dịch bào thoát ra và bám lên bề mặt nguyên liệu, làm cho cánh trà có vẻ óng ánh hơn và dễ dàng hòa tan vào nước pha, tạo ra hương vị đặc trưng của trà atiso.
Lá atiso bị cuộn lại, tạo hình dáng đẹp, giảm thể tích, dễ dàng cho vận chuyển và bảo quản.
Quá trình vò làm xảy ra quá trình oxy hóa mạnh tanin trong nguyên liệu dưới tác động của men oxy hóa, tạo ra các sản phẩm màu và đặc trưng cho trà atiso.
Các biến đổi
- Vật lý: Phiến lá xoắn lại chặt, thẳng và nhỏ, tạo nên ngoại hình đẹp cho sản phẩm, đồng thời giảm thể tích.
- Hóa sinh: Hàm lượng chất bay hơi, như benzaldehyt, benzylphenol, hexanol, tăng lên rõ rệt, tạo ra hương thơm đặc trưng cho trà atiso.
Quá trình lên men xảy ra trong quá trình vò atiso, một phần hydrat pectin biến thành acid pectin làm giảm hàm lượng pectin. Hàm lượng vitamin C giảm rất nhiều khi quá trình vò được thực hiện.
Cách tiến hành
- Vò thủ công: Cho atiso héo vào trong túi vải thưa rồi dùng tay để vò. Phương pháp này ít được sử dụng trong sản xuất hiện đại.
- Vò cơ giới: Phương pháp này cho chất lượng sản phẩm cao và năng suất lớn. Quá trình vò được thực hiện trong máy vò.
Sấy
Sấy là quá trình tách nước trong sản phẩm bằng nhiệt. Là quá trình khuếch tán nước từ các lớp bên trong ra bề mặt sản phẩm và hơi nước từ bề mặt sản phẩm khuếch tán ra môi trường xung quanh
Mục đích
Mục đích chính của quá trình sấy là giảm độ ẩm của atiso, thuận tiện cho quá trình nghiền và bảo quản sản phẩm.
Trong atiso có nhiều loại men, trong đó men peroxidaza là loại men bền nhiệt nhất. Việc gia nhiệt lên trên 75°C làm men peroxidaza vô hoạt, giúp đảm bảo rằng quá trình lên men sẽ không xảy ra trong quá trình sản xuất.
Đồng thời quá trình sấy khô làm giảm độ ẩm làm cho trà atiso dễ bảo quản hơn, đồng thời làm cho lá atiso xoăn lại và có màu đen bóng.
Yêu cầu
Độ ẩm cần đạt khoảng 3 – 5% để đảm bảo sự thoát hơi nước đủ mức và tránh hiện tượng bảo quản không hiệu quả.
Sản phẩm sau quá trình sấy không được mang mùi khét, đảm bảo vệ sinh và chất lượng của trà atiso.
Các biến đổi
- Vật lý: Nước từ bên trong sản phẩm bay hơi, làm giảm độ ẩm và tạo sự khô ráo. Màu của trà atiso chuyển từ màu đồng đỏ sang màu đen bóng, đồng thời mùi táo chín của atiso lên men mất đi, thay vào đó là mùi dịu hơn, đặc trưng của atiso sấy.
Cách tiến hành
Sấy thăng hoa, sấy hồng ngoại: Các phương pháp sấy thăng hoa và sấy hồng ngoại thường được sử dụng để giảm độ ẩm trong atiso. Cả hai phương pháp này đều sử dụng nhiệt độ để kích thích quá trình sấy và giảm độ ẩm của sản phẩm.
Phân loại, đóng gói
Mục đích: Đảm bảo chất lượng sản phẩm; Loại trừ tạp chất; Tạo ra sản phẩm có kích thước và hình dáng đồng đều.
Yêu cầu
- Kích thước: Phân loại atiso theo kích thước để tạo ra các sản phẩm có hình dáng và kích thước đồng đều.
- Hình dáng: Loại bỏ những lá có hình dáng không đẹp, lá già, lá bị hỏng.
- Tạp chất: Loại trừ các tạp chất không mong muốn.
Cách tiến hành
Sử dụng máy phân loại tự động hoặc thủ công để tách atiso thành từng loại dựa trên kích thước, hình dáng và chất lượng.
Sản phẩm được đóng gói để bảo quản và bảo đảm chất lượng. Tùy thuộc vào yêu cầu của khách hàng, trà atiso có thể được đóng gói trong túi lọc hoặc hộp.
Tạm kết
Quy trình sản xuất trà atiso không chỉ là sự liên kết giữa con người và thiên nhiên mà còn là một hành trình tôn vinh văn hóa và nghệ thuật truyền thống, làm cho mỗi giọt trà trở thành một câu chuyện về sự tận tâm và đam mê. Nhâm nhi tách trà atiso, bạn không chỉ cảm nhận được hương vị đặc trưng mà còn bắt gặp tâm huyết và tình yêu thương của những người làm nên loại trà tuyệt vời này.
Cẩm Thu
